Mijn rechter keukenlade is gevuld met ‘tools’, zoals we dat bij de studentenvereniging in correct Nederlands plachten te noemen. Een zaklamp en een schroevendraaier liggen gebroederlijk onder de gebruiksaanwijzing van mijn cv-ketel. Bovenop de gebruiksaanwijzing ligt de noodzakelijke waterpomptang om die gebruiksaanwijzing in de praktijk te kunnen brengen. De kinderen kennen de lade, want daar ligt ook mijn bakje met sleutels in. Tussen de boterhamzakjes, ijsblokzakjes, diepvrieszakjes en pannenlappen ligt ook een schaar, een snoeischaar en één van mijn tuinschepjes. Alles uiteraard in de complete chaos die mijn hoofd en mijn huis regelmatig plachten te zijn.
Tussen al mijn noodzakelijke en minder noodzakelijke tools ligt een bolletje opbindtouw. Nou ja, bolletje? Een frommeltje. Omdat me frommelen en daarna niet meer uit de knoop kunnen halen wel vaker overkomt, heb ik de laatste keer een zo klein mogelijk bolletje gekocht. Niet dat het heel erg veel heeft geholpen, maar toch. De intentie is er.
Ik gebruik het touw werkelijk voor van alles. Zo bond ik er eens een poster mee vast, zodat ik die zonder kreuken mee kon nemen. De tent die geen bijbehorende zak heeft, heb ik er keurig mee bij elkaar gebonden. Nu ligt hij netjes in een dekenlade onder de bank. Ik heb er kerstballen, slingers en ballonnen mee opgehangen tijdens het decemberfeestseizoen. Halverwege de lente heb ik er rozen mee opgebonden. Dat was nog een nare klus: ontelbare doorns haalden mijn armen open.
De laatste paar weken heb ik het vooral gebruikt om mijn tuin wat te ordenen en overzichtelijk te maken. De hoge wittemuntplanten en de gelebloemen planten die inmiddels groter dan ikzelf zijn, heb ik met een klein stukje touw bij elkaar gebonden waardoor mijn tuin meteen een heel stuk netter eruit ziet. Vorig weekend heb ik een half afgebroken stuk vlinderstruik weer netjes omhoog gezet, hoewel er een groot protest van mijn daaroverheen gewoekerde druivenstruik kwam.
Het vervelende van zo’n frommeltje is dat hoe harder je je best doet het uit elkaar te trekken, hoe venijniger de knoppen worden die je daardoor veroorzaakt. Hoe harder je probeert een zo’n lang mogelijk stuk touw eruit te trekken, hoe korter en onoverzichtelijker het uiteindelijk wordt.
Daarom heb ik een nieuwe methode ontwikkeld. Voor ieder moment dat ik met een stuk touw mijn huis of tuin mooier, rustiger of overzichtelijker wil maken, pluk ik heel voorzichtig zoveel mogelijk touw eruit, haal er zo veel mogelijk knopen uit en knip het dan resoluut af. De kluwen blijft misschien wel net zo erg, of misschien wel erger, maar ik heb de vrijheid om het touw te gebruiken waarvoor het bedoeld is.
Een kluwengezin is een gezin met zeer hechte onderlinge relaties, maar waarin het heel erg moeilijk is om een pad dat afwijkt van wat vroeger de norm was te gaan volgen. Zowel jijzelf als andere familieleden zullen onbewust protesteren als je je niet aan oude familiepatronen houdt. Dit kan extreem ver gaan. De normen en waarden van het gezin tellen veel sterker dan je eigen normen en waarden. Je bent allemaal verantwoordelijk voor elkaar, zelfs voor elkaars gevoelens. Hoe harder je afwijkt, hoe harder je zult worden terug getrokken. Een beetje zoals mijn bolletje opbindtouw.
Een kluwengezin kan heel prettig zijn omdat het heel erg duidelijk is wat van je verwacht wordt (en anders wordt het je wel heel erg duidelijk gemaakt) maar het kan ook heel beklemmend zijn als je van de familienorm wilt afwijken.
Uiteraard gaat dit duwen, trekken, in de knoop raken, volledig onbewust en zelfs als je je ervan bewust bent, blijft het zeer sterke gevoel dat je moet voldoen aan de norm.
